Franz Kafka Kimdir? Kısa Hayatı ve Edebiyatı Üzerine Düşünceler
Hayatımızda, çoğumuzun iç dünyasında derin izler bırakan yazarlar vardır. Ama bazı yazarlar var ki, onların dünyası tam olarak bizim dünyamıza benzemez, ama yine de bizde bir şeyleri harekete geçirir. Franz Kafka işte böyle bir yazar. Adını duyanların çoğu, onu “garip” ya da “sıkıcı” bulmuş olabilir. Peki ama bu kadar derinlikli bir edebiyatçıyı tam olarak anlamak mümkün mü? Kafka’yı sadece kitaplarıyla değil, yaşamı ve dünyayı algılayış şekliyle de değerlendirmek gerek. Çünkü Kafka’nın hayatı, onun yazdıklarını daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.
Franz Kafka’nın Hayatına Kısa Bir Bakış
Franz Kafka, 1883 yılında, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na bağlı Prag’da dünyaya geldi. Ailesi, ona sıkı bir eğitim vermeye çalıştı. Annesi ona karşı sevgi doluydu ama babası ise daha sert bir karakterdi ve Kafka ile sık sık çatışıyordu. Bu çatışmalar, Kafka’nın hayatındaki birçok önemli meseleye dair ipuçları veriyor. Kafka’nın, babasıyla olan ilişkisi çok karmaşıktı ve bu ilişkinin edebiyatına nasıl yansıdığını birçok eserinde görebiliyoruz. Zaten hayatının büyük bir kısmı da bir tür içsel mücadeleyle geçti.
Genç yaşta hukuk okudu ve bir süre sigorta şirketlerinde çalıştı. Ama Kafka’nın asıl tutkusu yazıydı. Gündüzleri ofiste çalışıp, akşamları ise yazılar yazmaya devam etti. Yani o, bir nevi bizlerin yaşadığı sıradan ama bir yandan da sıradışı bir hayatı yaşıyordu. Yalnızca yazarlıkla geçinecek kadar şanslı değildi. Bu, ona hayatını hep bir ikilik içinde yaşatmıştı. Hangi yazarın hayalleri tam olarak gerçeğe dönüşebiliyor ki? Kafka da bu ikilik içinde yaşamaya devam etti.
Kafka’nın Eserleri ve Düşünsel Derinliği
Kafka’nın eserleri, genellikle insanın yabancılaşması, toplumdan dışlanması ve varoluşsal sorgulamalar üzerine kuruludur. Bugün “Metamorfoz”, “Dava”, “Şato” gibi eserleriyle tanınan Kafka, aslında yalnızca bir yazar değil, bir düşünürdür. Onun yazdığı her şey, okuyanı düşündürmeye sevk eder. Mesela, “Metamorfoz”u okurken, ben de kendimi bir sabah kalkıp bir böceğe dönüşmüş gibi hissetmişimdir. Kafka’nın dünyasında, bazen insan kendi kimliğinden, varlığından bile şüphe eder hale gelir. Şu an İstanbul’da bir ofiste çalışırken, akşam blog yazarken, bazen aynen böyle hissediyorum. Gerçekten kimim ben? Hangi parçam kimliğimi oluşturuyor? Kafka’nın bunları yazarken ne kadar zorlandığını ve içsel çalkantılarını anlamak kolay.
Kafka’nın Yazılarına Yansıyan Yalnızlık ve Düşünce Dünyası
Kafka’nın eserlerinde yalnızlık, yabancılaşma ve adaletin nasıl işlediğine dair derin bir sorgulama vardır. “Dava”da, başkahraman Josef K.’nın, kendisini bir suçlu olarak yargılanmasından habersiz olması ve bir türlü sonuca ulaşamayan bir yargılama süreci yaşaması, modern insanın kaybolmuş hissettiği ve adaletten umudu kesmeye başladığı bir durumu simgeliyor. Tıpkı bugünkü dünyamızda olduğu gibi, hepimiz zaman zaman kendimizi yanlış anlaşılmış hissediyoruz, değil mi? Bürokrasi, sistem ve toplum; tüm bunlar bizi birer “Josef K.” gibi hissettirebilir. Kafka, bu yabancılaşmanın derinliğini çok iyi anlatıyor.
Kafka’nın Etkisi: Bugün ve Gelecekte
Bugün Kafka’yı okurken, yalnızca 20. yüzyılın ruhunu değil, aynı zamanda kendi ruh halimizi de anlamaya çalışıyoruz. İster istemez soruyoruz: Kafka yaşasaydı, bugünün dünyasında nasıl bir edebiyat yaratırdı? Dijitalleşen bir dünyada, belki de Kafka’nın, insanların içsel yalnızlıklarını daha derin bir şekilde işlediğini hayal ediyorum. Sosyal medyanın ne kadar bizleri “bağlı” gösterdiği ama bir o kadar da yalnızlaştırdığı bu dünyada, Kafka’nın eserlerinin hala daha fazla anlam kazandığını düşünüyorum. Zaten Kafka’nın yazdıkları da hep bir çıkmazın, bir yolun sonunun olmadığı hissiyatı uyandırmıyor mu?
Sonuçta Kafka Kimdir?
Franz Kafka, sıradan bir hayat yaşayan, ama yazdığı eserlerle her zaman sıradanlığın ötesine geçmeye çalışan bir yazar. Onun hayatı, bir yandan sıradan bir ofis işçisinin hayatı gibi gözükse de, diğer yandan insan ruhunun derinliklerine inen bir keşfe dönüşür. Bugün Kafka’yı anlamak, yalnızca edebiyatını okumaktan daha fazlasını gerektiriyor. Onun dünyasını anlamak, kendi iç dünyamızı keşfetmeye yönelik bir yolculuğa çıkmaktır. Çünkü Kafka’yı anlamak, insanın en derin korkularına, hayallerine ve varoluşsal sorularına cesurca bakabilmeyi gerektiriyor.
İstanbul’da, gündüzleri ofiste, akşamları ise blog yazarken Kafka’nın düşüncelerini tekrar tekrar okurken bir şey fark ettim. Belki de hayat gerçekten de Kafka’nın dediği gibi, bir labirentten farksızdır. Ama belki de asıl mesele, bu labirentin içinde ne kadar özgür olabileceğimizdir. Kafka’nın yazdıklarından çıkardığım ders ise: Kendi yolumuzu bulmaya çalışırken, bazen en zor sorulara cevap arayarak bir adım daha yaklaşabiliriz.